Om te experimenteren en te leren hoe je met Raspberry Pi OS, software- en hardwareprojecten werkt, maken we hier een basisimage.
Elke les vertrekken we van dit basissysteem, die we steeds up to date houden.
Het basissysteem bestaat uit Raspberry Pi OS, aangevuld met SSH en VNC om via het netwerk de Raspberry Pi te besturen.
Vanzelfsprekend is het basissysteem geconfigureerd voor het gebruik in onze contreien.
12 Bookworm
11 Bullseye
Volg de volgende stappen om het meest recente Raspberry Pi OS 12 Bookworm basisimage aan te maken.
Plaats een SD kaart van ten minste 8 GB in de computer.
Om het Raspberry Pi OS 12 Bookworm besturingssysteem op de SD kaart te schrijven, gebruik je Raspberry Pi Imager:
Klik op de knop .
Selecteer voor deze cursus het model Raspberry Pi 4.
Indien je geen Raspberry Pi 4 bezit, selecteer je het model dat je wilt gebruiken.
Klik op de knop .
Klik op het item Raspberry Pi OS (64-bit).
Klik op de knop en klik op het item met jouw SD kaart.
Klik op de knop .
Klik in het dialoogvenster OS aanpassen? op de knop .
Geef op het tabblad ALGEMEEN jouw Raspberry Pi een passende hostnaam.
In de cursus gebruiken we de standaard hostnaam raspberrypi.local door het vinkje niet te activeren.
Maak een gebruiker aan:
Activeer de optie Gebruikersnaam en wachtwoord instellen.
Geef een Gebruikersnaam in: in de cursus gebruiken we pi.
En een bijhorend Wachtwoord: zorg dat je dit wachtwoord straks nog weet, schrijf het desnoods op.
Indien je geen netwerkkabel gebruikt, activeer je de optie Wifi instellen en vul je de SSID (WiFi naam), bijhorende Wachtwoord en Wifi land in.
Activeer de optie Regio instellingen en vul de Tijdzone in waarin je woont.
Selecteer de door jouw gebruikte Toetsenbord indeling.
Activeer op het tabblad SERVICES de optie SSH inschakelen en zorg dat SSH gebruik maakt van wachtwoord authentificatie.
Klik op de knop .
Klik in het dialoogvenster OS aanpassen? op de knop .
Lees de waarschuwing en klik op de knop om het Raspberry Pi OS besturingssysteem op de SD kaart te schrijven.
Bekabel de Raspberry Pi met een toetsenbord, muis, scherm en netwerkverbinding.
Plaats de SD kaart in de Raspberry Pi.
Verbind de Raspberry Pi het de voeding, waardoor deze opstart.
Start de LXTerminal of gebruik een SSH verbinding.
Start als systeembeheerder het configuratieprogramma met de opdracht:
pi@raspberrypi:~ $sudo raspi-config
Selecteer met de pijltoetsen de module Localisation Options
Start met de Return-toets de module Localisation Options
Start de opdracht Locale
Ga met behulp van de toetsen Pg Up en Pg Down op zoek naar de tekenset nl_BE.UTF-8 UTF-8
Activeer met de spatietoets de tekenset nl_BE.UTF-8 UTF-8 (nl_NL.UTF-8 UTF-8 voor Nederland)
Selecteer met de Tab-toets de <OK>-knop
Druk Return om de <OK>-knop te activeren
Selecteer met de pijltoetsen de standaard tekenset nl_BE.UTF-8 (nl_NL.UTF-8 voor Nederland)
Tab naar de <OK>-knop en bevestig met Return
Tab naar de <Finish> knop en bevestig het afsluiten van het configuratieprogramma
Herstart de Raspberry Pi om alle aanpassingen door te voeren
Start de LXTerminal en werk de software met de volgende twee opdrachten bij:
Door het gebruik van het modernere Wayland protocol ter vervanging van X.Org (X11) als grafische server, werkt RealVNC niet.
Om RealVNC te kunnen gebruiken, kan je terugschakelen naar X11 (raspi-config > Advanced Options > Wayland).
Wat RealVNC en/of de Raspberry Pi organisatie van plan is/zijn voor VNC is nog onduidelijk.
RealVNC kan aangepast worden voor Wayland of er wordt een andere methode gebruikt om het scherm te delen.
Tot dan kan je gebruik maken van de standaard aanwezige WayVNC server.
WayVNC is speciaal geschreven om een Wayland scherm te delen.
VNC server instellen
Je configureert WayVNC als volgt:
Start de LXTerminal.
Veel VNC clients herkennen de authentificatie van WayVNC niet.
We schakelen die als volgt uit:
Start de nano editor met het WayVNC configuratiebestand:
pi@raspberrypi:~ $nano .config/wayvnc/config
Schakel de authenticatie uit door voor de instelling enable_auth=true een commentaarteken (#) te plaatsen:
#enable_auth=true
Sla de aanpassing op met de sneltoets Ctrl+s.
Sluit de editor nano af met de sneltoets Ctrl+x.
Indien je Raspberry Pi niet op een scherm is aangesloten is het schermoppervlak via een VNC verbinding verschrikkelijk klein.
Start op de Raspberry Pi een Terminal
Start het raspi-config configuratieprogramma
Start de module Display Options
Start VNC Resolution
Selecteer een gewenste resolutie.
1280x720 is een goede keuze voor een HD scherm (1920x1080).
Selecteer de knop <Select> en bevestig met de Return toets.
Bevestig het instellen van de nieuwe resolutie
Sluit met de knop <Finish> het configuratieprogramma af
En herstart de Raspberry Pi
VNC server manueel starten
Indien je de Raspberry Pi grafisch op afstand wilt bedienen, start je de VNC server manueel:
Maak met bijvoorbeeld de RealVNC client op een andere apparaat een verbindong met het adres: raspberrypi.local:5900.
RealVNC toont een waarschuwing dat de verbinding niet versleuteld is.
Klik op de knop om het scherm te delen.
Om de VNC verbinding te sluiten, druk je in de SSH terminal op de sneltoets Ctrl+c.
Druk op de toets Enter om de prompt terug tegen de kant te plaatsen.
Reservekopie maken
De pas aangemaakte SD kaart bewaren we als Basisimage.
Bij de aanvang van elk hoofdstuk maak je zoals hieronder beschreven een reservekopie van dit basisimage om op te werken.
Zorg wel dat je het basisimage regelmatig bijwerkt met updates, bijvoorbeeld telkens voor het aanmaken van een reservekopie.
Sluit met behulp van een USB SD kaartlezer een tweede SD kaart aan op de Raspberry Pi.
Op deze SD kaart komt de reservekopie.
Deze kaart moet niet dezelfde capaciteit hebben als het origineel, maar wel voldoende ruimte.
In de praktijk kies je dus een SD kaart die even groot of groter is.
Sluit met de knop het venster Verwijderbaar medium is ingebracht.
Klik bovenaan links op het scherm op het framboos pictogram om het startmenu weer te geven.
Beweeg naar Hulpmiddelen en start de opdracht SD Card Copier.
Selecteer bij de Copy From Device de SD kaart die je wilt kopiëren, standaard is dit het item waarin (/dev/mmcblk0) staat.
Dit apparaat kan je niet selecteren bij Copy To Device.
Selecteer bij Copy To Device het opslagmedium waarop je de reservekopie wilt bewaren.
Dit is meestal de naam van de USB kaartlezer of USB stick.
De optie New Partition UUIDs, mag je uitgeschakeld laten.
Voor besturingssystemen die opslagmedia met dezelfde UUIDs (identificatienummer) negeren, moet je dit aanzetten.
Klik op de knop .
Er verschijnt een dialoogvenster om je te waarschuwen dat alle gegevens op de doel SD kaart verloren zal gaan.
Klik op de knop om de reservekopie op de doel SD kaart aan te maken.
Tijdens het aanmaken van de reservekopie wordt het verloop weergegeven.
Dit duurt voor een standaard Raspberry Pi OS via USB 3 zo'n 15 minuten, maar kan langer duren.
Wees dus geduldig.
Aangezien je een werkend systeem aan het kopiëren bent, werk je best even niet met de Raspberry Pi.
Wel zorg je dat de Raspberry Pi niet in slaapstand gaat en daardoor de reservekopie onderbreekt.
M.a.w. verplaats de muiswijzer ten minste om de 10 minuten.
Na het voltooien van de reservekopie (Copy complete) klik je op de knop .
Sluit de SD Card Copier af.
Sluit de Raspberry Pi af, bewaar de SD kaart met de Basisimage op een veilige plaats.
Gebruik de SD kaart met de pas aangemaakte reservekopie om één van de volgende hoofdstukken door te werken.
Volg de volgende stappen om een Raspberry Pi OS 11 Bullseye basisimage aan te maken.
Plaats een SD kaart van ten minste 8 GB in de computer.
Om het Raspberry Pi OS 11 Bullseye besturingssysteem op de SD kaart te schrijven, gebruik je Raspberry Pi Imager:
Klik op de knop .
Selecteer voor deze cursus het model Raspberry Pi 4.
Indien je geen Raspberry Pi 4 bezit, selecteer je het model dat je wilt gebruiken.
Klik op de knop .
Klik op de categorie Raspberry Pi OS (other).
Scroll naar het item Raspberry Pi OS (Legacy, 64-bit) en klik erop.
Klik op de knop en klik op het item met jouw SD kaart.
Klik op de knop .
Klik in het dialoogvenster OS aanpassen? op de knop .
Geef op het tabblad ALGEMEEN jouw Raspberry Pi een passende hostnaam.
In de cursus gebruiken we de standaard hostnaam raspberrypi.local door het vinkje niet te activeren.
Maak een gebruiker aan:
Activeer de optie Gebruikersnaam en wachtwoord instellen.
Geen een Gebruikersnaam in: in de cursus gebruiken we pi.
En een bijhorend Wachtwoord: zorg dat je dit wachtwoord straks nog weet, schrijf het desnoods op.
Indien je geen netwerkkabel gebruikt, activeer je de optie Wifi instellen en vul je de SSID (WiFi naam), bijhorende Wachtwoord en Wifi land in.
Activeer de optie Regio instellingen en vul de Tijdzone in waarin je woont.
Selecteer de door jouw gebruikte Toetsenbord indeling.
Activeer op het tabblad SERVICES de optie SSH inschakelen en zorg dat SSH gebruik maakt van wachtwoord authentificatie.
Klik op de knop .
Klik in het dialoogvenster OS aanpassen? op de knop .
Lees de waarschuwing en klik op de knop om het Raspberry Pi OS besturingssysteem op de SD kaart te schrijven.
Bekabel de Raspberry Pi met een toetsenbord, muis, scherm en netwerkverbinding.
Plaats de SD kaart in de Raspberry Pi.
Verbind de Raspberry Pi met de voeding, waardoor deze opstart.
Start de LXTerminal of gebruik een SSH verbinding.
Start als systeembeheerder het configuratieprogramma met de opdracht:
pi@raspberrypi:~ $sudo raspi-config
Selecteer met de pijltoetsen de module Localisation Options
Start met de Return-toets de module Localisation Options
Start de opdracht Locale
Ga met behulp van de toetsen Pg Up en Pg Down op zoek naar de tekenset nl_BE.UTF-8 UTF-8
Activeer met de spatietoets de tekenset nl_BE.UTF-8 UTF-8 (nl_NL.UTF-8 UTF-8 voor Nederland)
Selecteer met de Tab-toets de <OK>-knop
Druk Return om de <OK>-knop te activeren
Selecteer met de pijltoetsen de standaard tekenset nl_BE.UTF-8 (nl_NL.UTF-8 voor Nederland)
Tab naar de <OK>-knop en bevestig met Return
Start de module Interface Options
Start de opdracht VNC
Tab naar de <Yes> knop en bevestig het activeren van de VNC server
Tab naar de <Finish> knop en bevestig het afsluiten van het configuratieprogramma
Herstart de Raspberry Pi om alle aanpassingen door te voeren
Start de LXTerminal en werk de software met de volgende twee opdrachten bij:
Indien je Raspberry Pi niet op een scherm is aangesloten is het schermoppervlak via een VNC verbinding verschrikkelijk klein.
Start op de Raspberry Pi een Terminal
Start het raspi-config configuratieprogramma
Start de module Display Options
Start VNC Resolution
Selecteer een gewenste resolutie.
1280x720 is een goede keuze voor een HD scherm (1920x1080).
Selecteer de knop <Select> en bevestig met de Return toets.
Bevestig het instellen van de nieuwe resolutie
Sluit met de knop <Finish> het configuratieprogramma af
En herstart de Raspberry Pi
Reservekopie maken
De pas aangemaakte SD kaart bewaren we als Basisimage.
Bij de aanvang van elk hoofdstuk maak je zoals hieronder beschreven een reservekopie van dit basisimage om op te werken.
Zorg wel dat je het basisimage regelmatig bijwerkt met updates, bijvoorbeeld telkens voor het aanmaken van een reservekopie.
Sluit met behulp van een USB SD kaartlezer een tweede SD kaart aan op de Raspberry Pi.
Op deze SD kaart komt de reservekopie.
Deze kaart moet niet dezelfde capaciteit hebben als het origineel, maar wel voldoende ruimte.
In de praktijk kies je dus een SD kaart die even groot of groter is.
Sluit met de knop het venster Verwijderbaar medium is ingebracht.
Klik bovenaan links op het scherm op het framboos pictogram om het startmenu weer te geven.
Beweeg naar Hulpmiddelen en start de opdracht SD Card Copier.
Selecteer bij de Copy From Device de SD kaart die je wilt kopiëren, standaard is dit het item waarin (/dev/mmcblk0) staat.
Dit apparaat kan je niet selecteren bij Copy To Device.
Selecteer bij Copy To Device het opslagmedium waarop je de reservekopie wilt bewaren.
Dit is meestal de naam van de USB kaartlezer of USB stick.
De optie New Partition UUIDs, mag je uitgeschakeld laten.
Voor besturingssystemen die opslagmedia met dezelfde UUIDs (identificatienummer) negeren, moet je dit aanzetten.
Klik op de knop .
Er verschijnt een dialoogvenster om je te waarschuwen dat alle gegevens op de doel SD kaart verloren zal gaan.
Klik op de knop om de reservekopie op de doel SD kaart aan te maken.
Tijdens het aanmaken van de reservekopie wordt het verloop weergegeven.
Dit duurt voor een standaard Raspberry Pi OS via USB 3 zo'n 15 minuten, maar kan langer duren.
Wees dus geduldig.
Aangezien je een werkend systeem aan het kopiëren bent, werk je best even niet met de Raspberry Pi.
Wel zorg je dat de Raspberry Pi niet in slaapstand gaat en daardoor de reservekopie onderbreekt.
M.a.w. verplaats de muiswijzer ten minste om de 10 minuten.
Na het voltooien van de reservekopie (Copy complete) klik je op de knop .
Sluit de SD Card Copier af.
Sluit de Raspberry Pi af, bewaar de SD kaart met de Basisimage op een veilige plaats.
Gebruik de SD kaart met de pas aangemaakte reservekopie om één van de volgende hoofdstukken door te werken.
Openbare reacties op deze pagina (kunnen door alle bezoekers gelezen worden)
